(TN&MT) - 117,5 tỷ đồng từ nguồn vốn của Trung ương và tỉnh Gia Lai được bỏ ra để đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý chất thải rắn tại xã Song An, thị xã An Khê (tỉnh Gia Lai). Thế nhưng, công trình được nhiều người mong đợi này hoàn thành đến nay đã 3 năm vẫn nằm “đắp chiếu”, chưa được đưa vào sử dụng, gây lãng phí nguồn vốn công của nhà nước và tạo sự hoài nghi cho người dân.
 

 

Công trình hi vọng gây thất vọng

Để thay thế phương pháp xử lý rác thải sinh hoạt cũ tại thị xã An Khê (Gia Lai) là chôn lấp, làm tốn quỹ đất mà vẫn gây ô nhiễm môi trường, năm 2011, ông Phạm Thế Dũng (nguyên chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai) đã phê duyệt dự án xây dựng nhà máy xử lý rác thải rắn sinh hoạt An Khê (đóng trên địa bàn xã Song An, thị xã An Khê). Theo quy hoạch, công trình xây dựng trên diện tích 1,3 ha, vận hành xử lý rác thải rắn bằng công nghệ đốt rác hiện đại, với công suất xử lý khoảng 30 tấn rác/ngày. Dự án được đầu tư với số vốn lên đến 117,5 tỷ đồng, từ nguồn vốn của Trung ương và của tỉnh Gia Lai, do UBND thị xã An Khê làm chủ đầu tư và đơn vị tư vấn, lập dự án là Công ty Cổ phần BAV – Hà Nội.

Quá trình đấu thầu Công ty Cổ phần Tiến Bộ quốc tế (AIC) trụ sở tại Hà Nội là đơn vị trúng thầu, đảm nhận việc cung cấp toàn bộ hệ thống, trang thiết bị xử lý rác thải, với tổng giá trị là 86,8 tỷ đồng. Phần xây dựng nhà xưởng, đường xá, đền bù giải phóng mặt bằng do Công ty TNHH Tân Phú phối hợp với Cty TNHH xây dựng Gia Yên đảm nhiệm thực hiện, với tổng chi phí là 24,6 tỷ đồng. Đến năm 2013, tức hơn hai năm sau ngày khởi công xây dựng, nhà máy xử lý rác thải hiện đại đã được hoàn thành.

Nhà máy được xây dựng với quy mô hoành tráng, sân bãi rộng rãi, bên trong có hệ thống nhà điều hành, hệ thống chiếu sáng, trạm cân, trạm biến áp và hệ thống lò đốt rác thải hiện đại. Tuy nhiên, những máy móc, trang thiết bị nhập khẩu bằng tiền tỷ từ nước ngoài về lại không thể phát huy công năng dù chỉ một ngày. Đến nay, hơn ba năm trôi qua, nhà máy xử lý rác thải rắn đã tiêu tốn biết bao tiền của, công sức, được người dân địa phương đặt nhiều kì vọng lại đang trong tình trạng “trùm mền”, có nguy cơ hóa “phế liệu” khiến nhiều người cảm thấy tiếc nuối.
 

 

UBND tỉnh kết luận có sai phạm

Nói về việc nhà máy xử lý rác thải An Khê không thể đi vào hoạt động, một lãnh đạo của tỉnh Gia Lai cho biết: Tỉnh đã yêu cầu UBND thị xã An Khê báo cáo chi tiết toàn bộ nội dung liên quan đến việc thực thi dự án để kịp thời có giải pháp tháo gỡ vướng mắc. Hiện tại, trước hết phía UBND thị xã An Khê phải kết hợp với đơn vị đảm nhiệm việc cung cấp trang thiết bị là Công ty cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC), cùng nhau thảo luận, bàn bạc tìm giải pháp khắc phục những vướng mắc còn tồn đọng để nhà máy sớm đi vào hoạt động.

Cũng về vấn đề này, lãnh đạo UBND thị xã An Khê cho hay, trong quá trình triển khai thực hiện dự án với vai trò là chủ đầu tư, đơn vị này đã giao cho ông Phạm Quang Bửu (Trưởng ban quản lí các dự án đầu tư - xây dựng thị xã An Khê) trực tiếp triển khai điều hành. Tuy nhiên, việc bỏ ra số tiền “khủng” nhưng nhà máy không thể hoạt động khiến dự luận hoài nghi, phản ứng mạnh mẽ. Qua đó, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Gia Lai đã phải vào cuộc thanh tra, kiểm tra, rà soát lại toàn bộ quá trình, nội dung liên quan đến việc thực thi dự án để tìm đáp án.

Sau khi thanh tra, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Gia Lai đã có kết luận số 19-TB/UBKTTU về sai phạm tại dự án nhà máy xử lý rác trăm tỷ. Cụ thể, cá nhân ông Bửu đã ký biên bản xác nhận, nghiệm thu khống khối lượng để thanh toán cho nhà thầu hạng mục hệ thống lò đốt, băng chuyền thuộc hệ thống phân loại rác thải trị giá gần 65 tỷ đồng. Ngoài ra, việc thanh toán toàn bộ giá trị hợp đồng gần 300 triệu cho đơn vị tư vấn, giám sát lắp đặt trong khi đơn vị này chưa thực hiện giám sát thi công giai đoạn cuối là vận hành, bàn giao đưa vào sử dụng cũng sai với quy định.

Bao giờ Nhà máy rác hoạt động?

Trao đổi về vấn đề trên, ông Phạm Quang Bửu – Trưởng ban quản lí các dự án đầu tư - xây dựng thị xã An Khê, người trực tiếp triển khai điều hành dự án cho biết: “Trên cương vị là Trưởng ban quản lí dự án đối với một dự án được nhiều người kì vọng, tôi cũng rất nôn nóng, thường xuyên đôn đốc, thúc giục phía công ty (AIC) khắc phục sự cố máy móc để nhà máy sớm đi vào hoạt động”.

“Sự cố nhà máy chưa vận hành được, chậm tiến độ, phía lãnh đạo công ty (AIC) đã nhận trách nhiệm về mình. Hiện tại, để khắc phục sự cố công ty (AIC) đã mời hai kĩ sư, chuyên gia người Đức có mặt tại nhà máy để khắc phục sự cố. Theo thông tin báo cáo, hệ thống dây chuyền xử lý rác bước đầu đã hoàn thiện, máy vận hành tốt. Dự kiến hai tuần nữa là có thể bàn giao”, ông Bửu thông tin thêm.

Ông Thomas Kern, một trong hai Kỹ sư người Đức đang khắc phục sự cố máy móc tại Nhà máy xử lý rác An Khê cho hay: “Trước đây, sở dĩ dây chuyền xử lý rác không thể vận hành được là do hệ thống lưới điện tại nhà máy không tương thích với hệ thống khởi động mềm điều khiển của nhà sản xuất. Sau khi sự cố xảy ra, ở Việt Nam, máy móc trang thiết bị kĩ thuật hỗ trợ thiếu thốn nên chúng tôi không thể khắc phục tại chỗ được”.
 

 

Ông này cũng cho biết, hiện tại đã kết nối được hệ thống khởi động mềm vào trung tâm điều khiển thành công, dây chuyền đã hoạt động tốt. Việc còn lại cũng rất đơn giản là kết nối các mô đun, căn chỉnh các thông số kĩ thuật, lượng khí thải ra theo tiêu chuẩn cho phép của Việt Nam. “Căn bản mọi khó khăn đã hoàn tất, tuy nhiên để chắc chắn máy hoạt động tốt, sử dụng lâu dài, chúng tôi sẽ tiến hành Test thử nghiệm. Dự kiến khoảng một tháng nữa chúng tôi sẽ hoàn tất công đoạn cuối, chuyển giao công nghệ cho các Kỹ sư của Việt Nam tại nhà máy để họ có thể vận hành, khắc phục mọi sự cố khi chúng tôi đã về nước”, ông Thomas Kern nói.

Hi vọng, với nhiều nỗ lực về việc khắc phục sự cố của đơn vị quản lý cũng như của bên cung cấp trang thiết bị, Nhà máy xử lý rác thải An Khê sẽ sớm đi vào hoạt động, xử lý rác thải hợp vệ sinh, không gây ô nhiễm môi trường, đáp ứng kì vọng của cả lãnh đạo và người dân địa phương.