Nhà máy bia Đông Nam Á: Vẫn "đầu độc" môi trường giữa lòng Thủ đô

Vừa “Tránh được vỏ dưa...”

Nửa vế thành ngữ (trên) được những hộ dân thuộc địa bàn dân cư số 4 và số 10, phường Minh Khai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội lan truyền suốt mất tháng nay là lời phản ứng sâu cay với cách hành xử thiếu trung thực của Ban Giám đốc Nhà máy bia Đông Nam Á tọa lạc tại 167B Minh Khai.
 

 
Hệ thống lò ủ, sấy men bia và xử lý nước thải sát vách với khu ở của cư dân
 

Chuyện là thế này: Đầu quý II năm 2015, các báo Tài nguyên & Môi trường, Nhân Dân, Người Cao tuổi, Truyền hình VOV.VN... đồng loạt phản ánh về gây ô nhiễm của Công ty Thuận Phát được Nhà máy bia Đông Nam Á thuê đốt lò bằng rác để cấp hơi cho Nhà máy gây tiếng ồn, khói bụi; nước thải,mùi men nồng nặc độc hại làm ô nhiễm nghiêm trọng môi trường sống của dân cư giữa lòng thủ đô. Tiếng nói của công luận, sự bức xúc của các tầng lớp dân cư phường Minh Khai đã thấu đến Đảng, chính quyền quận và thành phố Hà Nội. Thế nhưng, cũng phải mất 5 – 7 lượt thanh tra, kiểm tra của các Ngành chức năng mới chỉ rõ việc giấu giếm sự thật của lãnh đạo Nhà máy. Ngày 25/5/2015, UBND quận Hai Bà Trưng đã xử phạt vi phạm hành chính trên 100 triệu đồng do gây ô nhiễm quá tiêu chuẩn, theo kết luận của Thanh tra thành phố, và tạm đình chỉ hoạt động của lò đốt rác thải Thuận Phát, có trụ sở (tại TP. HCM) để cấp hơi cho Nhà máy bia Đông Nam Á. (Bí thư Chi bộ 10 thông báo tại cuộc họp thường kỳ của Chi bộ vào ngày 4/6/2015). Công ty Thuận Phát chấp nhận, tạm dừng. Khu vực chứa rác thải và lò đốt được giải phóng, san lấp. Tuy nhiên, nguồn tin lãnh đạo thông tin với báo chí, Công ty này vẫn chưa nộp phạt... Dẫu là thế thì dân cư, nhất là tổ 10 cũng vơi nhẹ nỗi lòng. Bởi suốt 20 năm nay, dân cư giữa lòng Thủ đô văn hiến và thanh lịch này đã bị Nhà máy “đầu độc” môi trường sinh sống. Những năm trước đó, cũng trên đất đặt lò đốt rác thải để cấp hơi này, người ta đốt mỗi ngày đêm tới cả nghìn viên than tổ ong gây ô nhiễm, độc hại khủng khiếp. Đáp lại sự phản ứng quyết liệt của dân cư, Nhà máy chuyển hướng và “lánh mặt” bằng cách cho Công ty Thuận Phát thuê đất, mở lò đốt rác, bán hơi cho Nhà máy bia. Lò đốt rác thải cấp hơi cho Nhà máy bia Đông Nam Á lại gây ô nhiễm tệ hại không thua kém đốt than, bởi đốt rác thải gây khói bụi trùm khắp phố phường; va đập do lò đốt phát ra ồn ã suốt đêm ngày. Có nhiều hơi, Nhà máy càng đẩy mạnh sản xuất bia, vì thế khí thải do men bia xả ra càng lớn. Nước thải “vụng trộm” không qua xử lý tuôn ra mỗi lúc một nhiều. Tệ hơn, đêm đêm xe ô tô loại khủng ầm ĩ chở “nguyên liệu” sản xuất hơi của lò đốt... gây ảnh hưởng đến trẻ em và người cao tuổi. Nhiều nhà dân liền vách với lò đốt cấp hơi phải “sơ tán” con trẻ và người già về quê “lánh nạn”. Nay nhờ sự ra tay của quận, thành phố, của các cơ quan báo chí... lò đốt cấp hơi tạm dừng, sự văn minh, văn hóa môi trường tạm được trở lại. Thế nhưng, niềm vui thoảng đến, nỗi khổ lại được đích danh Nhà máy bia Đông Nam Á trùm lên môi trường sinh sống của dân cư kinh hoàng hơn và độc hại hơn.

Khốn khổ,“Lại gặp phải vỏ dừa”!

Sau sự vụ: Ngày 6/8/2015, Đoàn Thanh tra Bộ TN&MT, do ông Lương Duy Hanh - Cục trưởng Cục Kiểm soát hoạt động bảo vệ môi trường – Tổng cục Môi trường làm Trưởng đoàn, đã bắt quả tang Nhà máy bia Đông Nam Á đang xả trực tiếp nước thải không qua xử lý vào hệ thống thoát nước chung của khu vực với lưu lượng 700m3/ngày/đêm. Đoàn đã nghiêm khắc yêu cầu Nhà máy Bia Đông Nam Á dừng ngay hành vi xả nước thải không qua xử lý ra môi trường và có trách nhiệm khắc phục ô nhiễm theo quy định của pháp luật. Đồng thời, sẽ xử lý nghiêm vi phạm của Nhà máy theo quy định của Chính phủ. Động thái này của Đoàn kiểm tra được báo chí đồng loạt thông tin trên tất cả các loại hình thông tin khiến nhân dân nhất là khu dân cư thuộc phường Minh Khai phấn khích, tin tưởng môi trường sống trong sạch sẽ được nhanh chóng trả lại... Thêm đó, lãnh đạo Nhà máy bia Đông Nam Á trả lời phản ánh của VOV.VN về việc nhà máy xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường (đăng tải trên Báo Điện tử VOV vào ngày 10/8), lý giải: Đó là sự cố không mong muốn và hy hữu; nào là “Do mưa lớn kéo dài trong 3 tuần qua, một phần tường ngăn cách nguồn nước thải từ nhà máy bị vỡ, khiến nước mưa và nước thải sản xuất tràn sang cống xả nước thải sinh hoạt"; nào là “Chúng tôi đã lập tức ngừng sản xuất cho đến khi xác định được vấn đề và đã xây lại phần tường ngăn giữa hai hệ thống để giải quyết triệt để nguyên nhân gây ra sự cố"; nào là “Chúng tôi rất tiếc vì sự việc trên và muốn khẳng định lại, đây chỉ là một sự cố cá biệt. Ngay sau khi sự việc xảy ra, nhân viên kỹ thuật của Nhà máy đã khắc phục ngay lập tức. Đồng thời, chúng tôi cũng đang khẩn trương hết sức giải quyết vấn đề để đảm bảo sự việc trên không tái diễn”... Sự thật thông tin, tại thời điểm Đoàn kiểm tra đột xuất cho hay, nhà máy này đang xả trực tiếp nước thải không qua xử lý ra hệ thống thoát nước chung của khu vực. Bằng mắt thường thấy rất rõ, nước thải có màu trắng đục, có nhiều cặn bẩn, mùi nồng nặc... Kiểm tra hiện trường cho thấy Nhà máy Bia Đông Nam Á đã đục 1 miệng xả (có chiều rộng 25cm, chiều cao 30cm) từ bể thu gom nước thải chưa xử lý ra hệ thống thoát nước mưa. Vết tích xả trộm nước thải không qua xử lý đã cũ, được đục và đã xả thải trong thời gian dài. Hệ thống xử lý nước thải đã cũ, không hoạt động; 2 máy bơm được dùng để bơm nước thải vào hệ thống xử lý nước thải không hoạt động... Vậy mà họ vẫn biện minh khi báo chí thông tin về sự gian dối của họ!...

Họ biện minh, thời khắc đoàn Thanh tra kiểm tra trùng hợp với sự cố hy hữu... Trước đó, ngày 7/7 cách đây một tháng, Đoàn thanh tra đã tiến hành kiểm tra các thủ tục hành chính về bảo vệ môi trường, phát hiện Nhà máy không thực hiện đúng nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được duyệt; quản lý chất thải nguy hại không đúng quy định; chuyển giao chất thải nguy hại cho đơn vị không có giấy phép hành nghề quản lý chất thải nguy hại; không đăng ký cấp lại sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại; và không xây dựng hệ thống thu gom nước mặt và nước thải riêng biệt. Đoàn thanh tra đã yêu cầu nhà máy chấm dứt ngay hành vi xả nước thải không qua xử lý ra môi trường và có trách nhiệm khắc phục môi trường bị ô nhiễm! Trước đó, năm 2014, Nhà máy cũng đã bị các cơ quan chức năng xử phạt và yêu cầu khắc phục hậu quả về vi phạm môi trường... 

Trước đó, vào trung tuần tháng 9/2001, Nhà máy bia Đông Nam Á làm thoát khí NH3 khiến hàng chục người dân hẻm 81, ngõ Hòa Bình 7 bị nhiễm độc. Một số trẻ em và phụ nữ bị ngất xỉu phải cấp cứu tại Bệnh viện Thanh Nhàn. Đại diện Nhà máy thừa nhận đó là sự cố thoát khí độc hy hữu gây hại cho sức khỏe ngoài ý muốn... Lời hứa cũng được đưa ra: Nào là, ngay trong năm 2001 này chúng tôi đầu tư trạm xử lý nước thải với công nghệ xử lý tiên tiến, hiện đại và hoàn chỉnh. Trạm này vận hành tự động theo một chương trình phần mềm chuyên dụng, giúp kiểm tra, giám sát quá trình xử lý nước thải cũng như truy xuất các báo cáo đầy đủ và chi tiết. Đây cũng là vấn đề nhà máy cam kết thực hiện với các đối tác Carlsberg quốc tế và đối tác Việt Hà; định hướng của công ty không chỉ là nâng cao chất lượng sản phẩm, hạ giá thành mà còn giảm tối đa tác nhân ảnh hưởng đến con người, đến môi trường xung quanh... Nhìn vào cái cách Công tỵ làm, liên tiếp gây ra “sự cố” liên tiếp xả nước thải, bụi bẩn, khí độc hại ra môi trường sống của người dân. Nhìn cả chục thùng ủ và sấy men của Nhà máy bia đặt sát vách với khu tập thể Nhà máy khóa gây tiếng ồn cùng mùi men bốc lên nồng nặc... nghe dân kêu trời kêu đất thì sẽ rõ họ nói khác hẳn với làm. Không dễ nhìn thấy, đấy là không khí, là lò cấp hơi đốt bằng ga với mầu khói trắng, là mùi của nước xả thải nhưng đó lại là sự “đầu độc” môi trường sống từng ngày, từng giờ của  dân cư do chính Nhà máy bia Đông Nam Á chỉ chăm chú thu lợi lộc gây ra...Không chỉ thế, đường Minh Khai đông đúc, ngõ Hòa Bình 7 chật hẹp vậy mà bất kể mọi giờ trong tuần (trừ chủ nhật), mỗi ngày có hàng chục xe ô tô “khủng”, container vào Nhà máy bia lấy hàng thường gây nên ách tắc khủng khiếp...

Bởi thế, nhân dân khu phố 10, phường Minh Khai chỉ còn biết ngửa mặt kêu trời: “ Tránh được vỏ dưa/ Lại gặp phải vỏ dừa”. Ngỡ tưởng, dẹp được lò đốt rác Thuận Phát cấp hơi cho Nhà máy sẽ yên, thì nay lại gánh chịu hiểm họa lớn hơn, đấy là “cái cách” xả nước thải, xả khí độc hại bừa bãi “đầu độc” môi trường sống của Nhà máy bia Đông Nam Á ngày một đậm đặc hơn, nhất là những ngày cuối năm, Tết nhất sắp về! Cho dù năm 2003 đã có Quyết định 64 của Thủ tướng Chính phủ, và sau đó, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch 150 năm 2010 về viêc di dời các nhóm nhà máy gây độc hại. Song, “Kế hoạch” vẫn “ nằm yên” trên giấy!

Để hạn chế khói bụi; khí thải, mùi men nồng nặc trong quá trình sản xuất bia, công ty TNHH sản xuất cơ điện & thương mại Phương Linh đã nghiên cứu và sản xuất thành công các loại quạt công nghiệp chuyên dùng cho thông gió, hút khí thải. Quạt được Phương Linh chế tạo bởi công nghệ hiện đại bậc nhất thế giới: cắt lazer, chấn CNC Thụy Sỹ, robot Hàn tự động Dai hen Nhật Bản, hệ thống cân bằng động hàng đầu châu Âu nên quạt luôn đạt chất lượng tốt, độ bền cao và tiết kiệm điện năng. Quạt công nghiệp Phương Linh sẽ là một giải pháp hạn chế phần nào những khí bụi thải do hoạt động sản xuất bia thải ra.